Tridium, Bina Otomasyon Sistemi

IP Tabanlı Sistem
IP altyapısının olağanüstü şekilde yaygınlaşmış olması neticesinde sadece bilgisayarlarda değil, çoğu bina ürününde de IP haberleşmesi gün geçtikçe standart hale geliyor. CCTV ve kamera sistemleri, UPS'ler, hatta soğutma grupları ve benzeri ürünler örnek gösterilebilir. Bu nedenle akıllı binalarda sistem entegrasyonu açısından IP desteği son derece önemli.
Evet, çoğu sistem IP haberleşme desteği veriyor, ancak Tridium Niagara^AX sisteminin bu açıdan sağladığı özellikler diğer sistemlerin en az bir nesil ilerisinde.
Diğer Sistemler
Hemen hemen tüm otomasyon sisteminde, alt düzeyde RS485, LON vb. iki damarlı iletişim hatları oluşturulup, bunlar sınırlı sayıda çevirici ile IP'e dönüştürülmektedir. Bu nedenle alt seviyede IP altyapısından yararlanan, gerçekte IP haberleşme avantajlarını sunan sistemler değildir.
Entegrasyon, yani diğer sistemlerle bilgi alışverişi sözkonusu olduğunda da çoğu sistemde bu merkezi bilgisayardan gerçekleştirilmektektedir.
Tridium Niagara^AX farklılığı
Niagara^AX, gerçek anlamda kapsamlı olarak IP altyapısından yararlanan ilk ve tek otomasyon sistemidir.
Şemada görüldüğü IP iletişimi, yalnızca ana çatıyı oluşturan bina entegrasyon ürünleri için değil, HVAC kontrol panelleri, kartlı giriş kontrol üniteleri, dijital video kayıt cihazları ve CCTV kameralara kadar uzanmaktadır.
Tridium hem kendi ürünlerinde (HVAC kontrol, kartlı giriş) doğrudan IP bağlantısı kullanmakta, hem de diğer ürün/sistemlerle entegrasyonda ek bir çevirici kullanmaksızın IP üzerinden haberleşme avantajı sağlayabilmektedir. Doğrudan desteklediği haberleşme protokolü yelpazesi1, diğer sistemlerin çok ilerisindedir.
Diğer sistemlerle haberleşme, merkezi bir bilgisayar vasıtasıyla değil, doğrudan mevcut saha kontrol cihazları tarafından gerçekleştirilebilmektedir. Böylece karmaşık senaryolar, arada merkezi bilgisayar gibi zayıf bir halka olmaksızın yüksek güvenilirlikle kurgulanabilmektedir.

Tridium Niagara^AX avantajları
1.Niagara^AX bina otomasyon sistemleri, çoğu zaman IP dışında hiçbir iletişim kablosu çekilmeden çözülebilmektedir. Her binada standart olarak kurulan IP altyapısının kullanılması, tüm teknik personelin zaten çok hakim olduğu bir sistem olması nedeniyle, problem tespiti ve çözümünde büyük kolaylık sağlamaktadır. Bu sayede iletişim, kablaj ve bağlantılardan kaynaklanan problemler, çoğu zaman otomasyon firmasından servis almaya ihtiyaç kalmadan, bina teknik personeli tarafndan süratle çözülebilmektedir.
2.Çok sayıda protokolün1 desteklenmesi sayesinde en düşük maliyetle en üst düzeyde entegrasyon sağlanabilemektedir.
3.Geleceğe yönelik olarak risksiz ve problemsiz, en standart akıllı bina altyapısı her seviyede oluşturulabilmektedir.

Sınırsız Bilgisayardan Kullanım

Teknik ofiste tek bir merkezi bilgisayarda toplanmış sistemler, artık çok eskide kaldı. Tipik akıllı binalarda tesisin bir çok yerinden farklı yetkilendirmelerle farklı personelin sisteme erişmesi, işletmede büyük kolaylık sağlıyor. Örneğin, yöneticiler raporlama amaçlı olarak günlük enerji tüketimlerine ulaşırken, resepsiyon rezervasyonlara göre toplantı odalarının zaman programlarını ayarlıyor, teknik kadro alarm penceresinden uyarı mesajlarını alırken, her ofis kullanıcısı kendi odasıyla ilgili sıcaklık ayarlarını değiştiriyor olabilir.
Diğer Sistemler
Tüm otomasyon sistemleri, birden çok bilgisayardan sisteme ulaşım sağlıyor. Bunun tipik uygulama şekli, aynı merkezi bilgisayar yazılımının, birden çok bilgisayara kurulması ile sağlanıyor. Ve bilgisayar ya da kullanıcı sayısına bağlı olarak fiyatlandırma yapılıyor. Yani ne kadar çok kullanıcınız varsa o kadar çok yazılım bedeli ödüyorsunuz.
Çoğu zaman da gerek maliyet açısından, gerekse sistem kapasitesi açısından kullanıcı sayısında sınırlamalar söz konusu. Örneğin bir ofis binasında her personele kendi bilgisayarından kendi odasını kontrol etme (sıcaklık ayarları, zaman programı vb) olanağı vermek mümkün olamıyor.
Bu yaklaşımın ayrıca her kullanım noktasına yazılım yükleme, bu yazılımın güncellemelerini takip etme, bilgisayar yenilemelerinde tekrar yükleme, personel değişikliklerinden baştan eğitim gibi zorlukları da var.
Tridium Niagara^AX farklılığı
Niagara^AX sisteminde kullanıcı arayüzü olarak herhangi bir internet tarayıcısı (örneğin Internet Explorer ya da Mozilla) kullanılıyor. Üstelik de sistemde kullanıcı sayısı olarak hiçbir sınırlandırma olmaksızın.

Tridium Niagara^AX avantajları
1.Sınırsız sayıda kullanıcıya (yetkilendirme dahilinde) sisteme erişim imkanı
2.Kullanıcı sayısına bağlı yazılım maliyeti yok
3.Yazılım yükleme/güncelleme/eğitim ihtiyacı yok

Web Sunucusu Özelliği

Sisteme erişim için özel bir yazılım yerine; her bilgisayarda mevcut, herkesin kullanmayı bildiği, standart internet tarayıcıların (örneğin Internet Explorer veya Mozilla Firefox) kullanılması büyük kolaylık sağlıyor. Bunun mümkün olabilmesi için sistemde bir web-sunucusu olması ve gerek canlı verilerin gerekse grafiklerin bu web-sunucusu vasıtasıyla kullanılara ulaştırılması gerekiyor.
Diğer Sistemler
Evet, güncel tüm otomasyon sistemleri şu veya bu çözümle bir web-sunucusu özelliği sağlıyor. Ancak bu çözüm büyük çoğunlukla mekezi bilgisayar üzerinden gerçekleşiyor. Yani tüm grafikler merkezi bilgisayara yükleniyor, sahadan canlı verileri merkezi bilgisayar topluyor ve bir araya getirip kullanıcılara sunuyor.
Çoğu zaman da bu ek bir özellik ve ücretli.
Çoğu zaman da kullanıcı sınırlaması var.
Çoğu zaman da uygulamacı firmaya ek mühendislik yükü getiriyor (normal merkezi bilgisayar yazılımı için tasarlanmış grafiklerin, web-sunucusuna gore tekrar çalışılması gerekiyor).

Tridium Niagara^AX farklılığı
Niagara^AX sisteminde her bir saha kontrol paneli (JACE), özünden web-sunucusu özelliği ne sahip. Yani bu özellik merkezi tek bir bilgisayarda değil, sahaya dağıtılmış durumda. Grafikler, merkezi bilgisayara değil, sahadaki kontrol cihazlarına yükleniyor.
Bu özellik sistemin temelinde olduğu için mühendisliği de standartlaşmış durumda, teslim edilen en temel sistemde dahi bu özellik kullanıma hazır durumda

Tridium Niagara^AX avantajları
1.Temel kurulumda standart olarak web-sunucusu özelliği
2.Ek maliyeti yok
3.Ek mühendislik gerektirmiyor
4.Kullanıcı sınırlaması yok
5.Web-sunucusu özelliğinin sahadaki cihazlarda olması sayesinde tek bir merkezi bilgisayara bağımlılık yok, zayıf nokta yok. Bilgisayar çökmesi durumunda dahi sisteme full erişim devam ediyor.

Uzaktan Erişim
Sistemlere uzaktan, internet üzerinden erişim önemli bir ihtiyaç. Bu özelliğin bir çok kullanım şekli var:

• Teknik müdür veya yetkili personel, tesis dışında iken de ihtiyaç durumunda her türlü bilgi ve fonksiyona ulaşabiliyor. Acil durumlara müdahale edebiliyor.
• Çok tesisli kurumlar için (otel, süpermarket, hastane, vb) farklı coğrafi bölgeler de dahi olsa binalarını tek bir merkezden idare etme imkanı sağlanıyor.
• Servis gerektiğinde otomasyon firması çoğu durumda eleman göndermeden en süratli biçimnde gerekli kontrolleri yapıp çözüm getirebiliyor.

Diğer Sistemler
Önceki sayfada ayrıntılandırılan web-sunucusu özelliğini sağlayan tüm otomasyon sistemleri, teorik olarak uzaktan erişime de imkan veriyor olması gerekir. Ancak bu konuda da farklı yaklaşımların kritik olabilecek özellikleri olabilir.
Olayın bir boyutu finansal (bu özelliğin ek bir ücreti var mı?), diğer bir boyutu da teknolojik (uzaktan erişimde hangi işlevlere erişim sağlanabiliyor), bambaşka bir boyutu ise güvenlik (yetkisiz erişime karşı sistem koruması).
Tridium Niagara^AX farklılığı
Niagara^AX sisteminde uzaktan erişim için doğrudan ya da gizli hiçbir ek maliyet sözkonusu değildir. IT departmanı tarafından gerekli yetkilendirme yapılması durumunda temel kurulumu yapılmış herhangi bir sistem, internetten ulaşılır hale getirilebilir.

Niagara^AX sistemi, yapılacak yetkilendirmelere bağlı olarak, her seviyede erişime imkan sağlayabilir. Buna sadece izleme/kumanda etme gibi fonksiyonlar değil, tam anlamıyla her türlü programlama ve devreye alma özelliklerine erişim de dahildir.
Niagara^AX sistemine uzaktan erişimde sistem güvenliği açısından en üst düzey güvenlik algoritmaları kullanılmaktadır. Yüksek meblağlı finansal işlemlerin yapıldığı bankacılık sitelerinde kullanılan algoritmalara benzer bu güvenlik önlemleri, sisteme dışarıdan yetkisiz erişimi pratikte imkansız hale getirmektedir. Bunun da üzerine karşın çoğu kurumda IT departmanı bilgisayar ağı seviyesinde VPN ve benzeri ek güvenlik sistemleri kullanarak daha da üst düzey güvenlik önlemleri alabilmektedirler.

Entegrasyon

Sistem entegrasyonu, akıllı binaların en temel şartlarından biri. Asansörlerden UPS'lere, yangın ihbar sisteminden jeneratörlere, normalde birbirinden kopuk, bağımsız çalışan bir dizi sistem ve cihaz ile tek bir sistem bütünlüğünde bilgi alışverişi yapılabilmesi, işletmeye farklı düzeylerde imkanlar sağlıyor.
Binayı oluşturan tüm parçaların gerek anlık, gerek geçmiş verilerine ulaşabilen teknik yönetim, enerji optimizasyonu, periyodik bakım, arızalara (çoğu durumda oluşmadan) müdahale gibi konularda olağanüstü bir imkana kavuşur.
Diğer önemli bir avantaj ise sistemler arası karmaşık otomatik senaryoların rahatlıkla kurgulanabilmesidir. Örneğin klasik olarak yangın ihbar sisteminden gelen uyarıya göre havalandırmada basit komutlar gerçekleşirken, entegrasyon sağlanmış bir sistemde ek olarak aydınlatmanın tanımlanmış bir senaryoya geçmesi, LCD duyuru panolarında yangın bölgesine bağlı değişken kaçış duyurularının yayınlanması, otel IP TV sisteminden oda bazında uyarı yapılabilesi, kartlı geçiş kontrollü kapılarda çıkış güvenlik seviyesinin düşürülmesi gibi bir dizi ek işlem bir anda olası hale gelmektedir.
Diğer Sistemler
Entegrasyon, o kadar güncel bir konu ki eskiden kapalı kutu şeklinde çalışan, sadece kendi içinde bilgi aktarımı yapabilen otomasyon sistemleri, artık daha “açık”lar, yani diğer sistemlerle bilgi alışverişi yapabiliyorlar. Ancak “açık sistem” olmanın da seviyeleri var.
Entegrasyon konusunda temel problem, bina teknolojisinde üreticilerin tek bir iletişin protokolü üzerinde anlaşamamış olmaları. BacNet, Modbus, Lonworks gibi bir dizi açık protokole ek olarak hala kapalı, yani kendine özel iletişim protokolleri kullanan üreticiler var. Bu durumda gelişmiş bir otomasyon sisteminin entegrasyon kapabilitesini, ne kadar fazla iletişim protokolü ile uyumlu olduğu, diğer bir deyişle kaç dili konuştuğu belirliyor.
Denklemin diğer bir faktörü de tabii ki maliyet. Birden çok cihaz, birden çok sistem, birden çok protokol entegrasyonu sözkonusu olduğunda, bunu sağlamakta kullanılan çevirici cihazlar ya da sürücü yazılımlar çoğu firmada ücretli. Sözleşme yaparken bazen dikkate alınmayan bu durum, diğer sistemler belirlenip entegrasyon ihtiyacı arttıkça ek faturalar olarak ortaya çıkabiliyor.
Tridium Niagara^AX farklılığı

Niagara^AX sistemi, açık arayla en geniş protokol desteğini sunuyor; üstelik çoğu açık protokol için sürücüler tamamen ücretsiz.
Ancak çok önemli bir teknolojik farklılık da söz konusu. Çoğu firmanın ancak ana bilgisayar seviyesinde sınırlı noktada sunduğu haberleşme imkanlarını Tridium doğrudan saha kontrol cihazlarında, tesisinize yayılmış olarak onlarca noktada sunuyor. Bu yaklaşım kablajda sağladığı avantaja ek olarak sistem kapasitesinde tüm sınırları ortadan kaldırırken bir yandan maliyetin de düşmesine yol açıyor.
Tridium Niagara^AX avantajları
1.Açık arayla en geniş açık protokol desteği : BacNet, Lonworks, Modbus, M-bus, Knx-EIB-Instabus, Dali, Z-wave, SNMP, OPC, XML, oBiX, XML, SQL, Micros (Fidelio)...
2.Açık arayla en geniş firmaya özel protokol desteği : Carrier (CCN), Honeywell (C-Bus), Andover, Helvar, Hitachi, Horstmann...
3.Çoğu açık protokol tamamen ücretsiz (Bacnet, Lonworks, Modbus, M-bus, Knx-EIB-Instabus...)
4.Ana bilgisayar seviyesinde sınırlı sayıda noktada değil, saha kontrolörleri seviyesinde tesise yaygın biçimde entegrasyon imkanı.
5.Desteklenen tüm protokoller için tek mühendislik yazılımı üzerinden standart konfigürasyon